Passagiers van de MSTX14 kunnen in 2020 op een beeldscherm in 3D volgen waar hun watertaxi zich in haar Rotterdamse stadsplattegrond bevindt en langs welke traject de boot naar de opgegeven bestemming vaart. Camera’s en sensoren aan boord registreren onderweg ook in real time alle andere scheepsbewegingen op de Nieuwe Maas en haar havens, terwijl ze bovendien de kades en bruggen in kaart brengen die onderweg worden gepasseerd.

Google Maps op het water

De toepassing is ontwikkeld door het Rotterdamse bedrijf Captain AI (de afkorting staat voor Artifical Intelligence). Directeur Vincent Wegener vergelijkt de werking ervan met Google Maps, met dit verschil dat zo’n 3D-routeplanner voor verkeer over water tot nu toe nog niet bestond. De ingebruikname van het navigatiesysteem is geen doel op zich. De data van elke door de MSTX14 afgelegde rit worden via een 4G-verbinding van KPN doorgestuurd naar het Innovation Dock op RDM Rotterdam.

Directieleden van KPN, Vincent Wegener (eerste van links) en Daan van der Have (tweede van links) bij de ingebruikname van de AI-apparatuur in de MSTX14

Slimme MSTX14 leert zelf ‘denken’

Op basis van die gegevens bouwen de computers van Captain AI daar hun eigen ‘vaargeheugen’ op. Een VSTEP-vaarsimulator helpt ze bij dit proces. Aan de hand van honderdduizenden beelden en berekeningen leren ze schepen of obstakels te herkennen, op risicovolle situaties te anticiperen, de beste routes op het water te kiezen en zelfstandig te kunnen aan- en afmeren. Zo zijn ze binnen afzienbare tijd dan in staat om zelf een boot te kunnen besturen, dus zonder dat er nog een schipper nodig is.

Voordelen voor watertaxischippers

Het is voorlopig niet de bedoeling dat de boten van Watertaxi Rotterdam zelf onbemand gaan varen. ‘Of dat ook ooit kan, is nog ongewis. Wij doen aan de pilot mee omdat er aan het onderzoek ernaar hoe dan ook voordelen zijn verbonden voor onze schippers’, zegt mede-directeur Daan van der Have van Watertaxi Rotterdam over de deelname in het project met Captain AI en de divisie ‘Internet of Things’ van KPN. ‘Met een boordcomputer die meekijkt en meedenkt, zullen we er onze ritten onder andere efficiënter mee kunnen plannen en uitvoeren.’

Het onderzoeksteam van Captain AI met testvaartuig RPA3 van het Havenbedrijf

RPA3 is ook testvaartuig

Tegelijkertijd met de MSTX14 heeft Captain AI de beschikking over een tweede testvaartuig in de Rotterdamse haven. De patrouilleboot RPA3 van het Havenbedrijf is eveneens met hoogwaardige camera’s, radar en sensoren uitgerust. Het onderzoek in dat afzonderlijke samenwerkingsproject moet uitwijzen hoe de havendienst op de ontwikkelingen rondom autonoom varen kan en wil inspelen. Want dát de Rotterdamse haven ermee te maken krijgt is, gelet op de wereldwijde experimenten ermee, alleen een kwestie van tijd.

Binnen vijf jaar onbemand varen

Vincent Wegener verwacht dat de technologie in eerste instantie zal worden aangewend voor de vrachtvaart met duwbakken en op rustige kanalen. Autonoom varende schepen kunnen in die sector dan de oplossing zijn voor het nijpende tekort aan stuurlui en matrozen in Nederland. ‘Binnen vijf jaar is het al mogelijk om er zo’n vloot mee uit te rusten. Daarna moet dan natuurlijk de regelgeving op het water er nog op worden aangepast. Maar technisch kan het vanaf dat moment gewoon.’