‘Wie voor het eerst met de fiets gebruik maakt van de houten roltrappen van de fietstunnel onder de Nieuwe Maas , zal dat niet zonder hartkloppingen en zweethandjes weten te volbrengen’, schrijft stadsgids Mirjam de Winter in haar boek 111 plekken in Rotterdam die je gezien moet hebben. 
 
‘Het is een spannende onderneming, maar honderden Rotterdammers doen het dagelijks zonder blikken of blozen. Nonchalant stappen ze met de fiets aan de hand op de trap en laten zich 43 meter lang naar beneden voeren. Typisch is ook het oorverdovende gekraak en gepiep van de tandwielen en de permanente geur van smeerolie.’ 

Trots

De van elkaar gescheiden fiets- en voetgangerstunnels onder de Nieuwe Maas maken onderdeel uit van de Maastunnel, die in de Tweede Wereldoorlog werd aangelegd om de verbinding tussen de zuid- en de noordoever te verbeteren. 

De dagelijkse lange files van zowel fietsers, bromfietsers als auto’s die indertijd aan de ingangen van de tunnel stonden, vormden een attractie op zich. Rotterdammers waren er verbaasd over, maar vooral ook trots op. De file bevestigde dat Nederland met al die auto’s een modern land was geworden dat meetelde in de westerse wereld.  

Behalve Rotterdammers wisten ook toeristen en organisatoren van evenementen de Maastunnel te vinden. Op nieuwjaarsdag 1947 reed de 19e Rally van Monte-Carlo door de tunnel. In respectievelijk in 1952 en 1954 voerden ook etappes in de Ronde van Nederland en de Tour de France erdoorheen.  

Dichtregels

Kunstenaars hadden ook een aandeel in de naam en faam van de Maastunnel. Op het zuidelijke ventilatiegebouw staan zo dichtregels van Jan Prins (‘Een lichtbaan, die den nacht doorschrijdt/Een pad door stilte en eenzaamheid/Lever ik leven’s schatten uit: Van Zuid aan Noord, van Noord aan Zuid’).

Zanger/componist Wim Kerkhof van de Amazing Stroopwafels zong de tunnel in een lied lof toe: ‘Terug naart jou, de Maas weer onderdoor/Terug naar jou waar ik je echo hoor/Terug naar jou een eindeloze gang?Tegels als behang en ik verlang/Terug naar jou’. 

In de film Abel van Alex van Warmerdam uit 1986 fungeert het roltrappengebouw aan de noordzijde dienst als entree van de peepshow ‘Naakte Meisjes’. Veel andere Nederlandse regisseurs hebben de Maastunnel eveneens als set gebruikt. Daarnaast claimden ook theatergezelschappen, protestbewegingen, sportclubjes, roofovervallers, prostituées en daklozen er tijdelijk hun eigen stukje ruimte. Mede door toedoen van die criminelen, hoeren en zwervers keerden de tunnelbewakers in 1991 weer op hun post terug en werd niet langer volstaan met beveiligingscamera’s. 
 

‘Langste badkamer van het land’

De Maastunnel is de oudste, afgezonken tunnel van Nederland en is ruim een kilometer lang. Er zijn in totaal vier buizen, allemaal bekleed met de kenmerkende geel-witte tegels, 800 duizend in totaal. De tunnel wordt daarom ook wel ‘de langste badkamer van Nederland’ genoemd. Voor de renovatie van de tunnel, afgerond in 2017, moesten veel van deze keramische tegels vervangen worden. Een kostbare en ingewikkelde klus, want de originele exemplaren waren niet meer verkrijgbaar en moesten opnieuw worden geproduceerd.  

Opvallend zijn ook de door architect Ad van der Steur ontworpen ventilatiegebouwen en entreegebouwen aan beide oevers. De entreegebouwen voor fietsers en voetgangers zijn versierd met mozaïeken van zeemeerminnen en historische foto’s van de tunnel. Echt de moeite waard om via de tunnel eens van de ene oever naar de andere over te steken. Veel Rotterdammers zeggen trouwens dat ze ‘de Maastunnel onderdoor’ gaan.