Watertaxi Rotterdam heeft alle steigerlocaties in haar vaarnetwerk voorzien van nieuwe informatieborden en verlichte haltepalen. Jos Stoopman en Jan Konings tekenden gezamenijk voor het ontwerp ervan. De twee Rotterdammers, respectievelijk grafisch vormgever en ruimtelijk ontwerper, vertellen hieronder wat er bij deze ‘unieke’ opdracht zoal kwam kijken. Een verhaal over de watertaxi als Rotterdams icoon en over de meerwaarde van weldoordacht ontwerpen voor de stad.

Jan Konings (l) en Jos Stoopman

O, wauw

Jos: ‘Rotterdam was dertig jaar geleden nog een tamelijk slechtverlichte stad, waardoor je je altijd wel ergens unheimisch voelde. Wie nu ’s avonds over de bruggen rijdt en aan twee kanten van de rivier de skyline ziet, móet wel onder de indruk raken van al die lichtjes. Het is bij mij in elk geval nog elke keer van “O, wauw”.’

Jan: ‘Er is in Rotterdam tegenwoordig veel aandacht voor het licht in de stad, net als voor het geluid. Ze spelen beide een belangrijke rol in het ruimtelijk beleid. Neem bijvoorbeeld het grote aantal lichtobjecten dat we hier onder onze openbare kunstwerken tellen. Als je een lichtzuil en informatieborden voor de watertaxi ontwerpt, denk je ook mee over de inrichting van Rotterdam als geheel. Wat maakt je stad mooier, prettiger, leefbaarder en praktischer? In die zin praat je echt over een unieke opdracht.’

Halte 34, Noordereiland

Jos: ‘De vraag die er van Watertaxi Rotterdam aan ten grondslag lag, was hoe we hun halteplaatsen duidelijk herkenbaar konden maken voor de gebruikers ervan. Er bestaat vrijwel nergens ter wereld een watertaxisysteem zoals wij dat in de stad hebben, zodat we zelf op zoek konden naar een bewegwijzering die even helder als eenvoudig is. Die in hoogte en robuustheid opkan tegen de gigantische ruimte die de rivier en de havens in het stadsbeeld innemen. En die tegelijkertijd ook weer is toegesneden op de menselijke maat waarmee stadsmeubilair wordt ontworpen.’

‘Nou wordt het er aan de Maas niet gemakkelijk voor je op gemaakt om je weg over de rivier te vinden. Het is op de kades een chaos van kasten, bolders, steigers en borden. Temidden van al die, voor iedereen niet altijd even begrijpelijke voorzieningen, moet je dan een nieuw oriëntatiepunt voor de watertaxi zien te vinden. Tot dusver kon je als passagier alleen afgaan op een gele steiger of ponton met een haltenummer erop. Maar zo’n getal zegt de meeste mensen waarschijnlijk niets.

 Halte 70, Charloisse Hoofd

‘Dus bedachten we een lichtzuil met het logo van het bootje als duidelijk symbool. Met op dezelfde paal ook de naam van de halte. Op het bord ernaast staat de kaart van het vaarnetwerk, de plek waar je staat, en ook de informatie over aansluitend openbaar vervoer in de directe nabijheid ervan. Alles zo overzichtelijk en gestileerd dat je snel weet waar je bent in de stad en hoe je verder kunt reizen. Met de metroplattegrond van Londen en de intelligente routing op Schiphol, die nu mondiaal op luchthavens is gestandaardiseerd, als inspiratiebronnen.’

Iconische bootjes, iconische palen

Jan: ‘Een tweede belangrijk aspect was dat de ontwerpen zouden aansluiten bij de vormgeving die typerend is voor Watertaxi Rotterdam. De steigers, de bootjes en de haltepalen zijn in vorm en uitstraling allemaal sterk aan elkaar verwant. Enerzijds praktisch en robuust, anderzijds ook optimistisch, bescheiden en vrolijk.

Halte 52, Provimi (Katendrecht)

‘Er wordt in de stad bijna geen foto of film gemaakt waarin je die gele stipjes van de bootjes niet op de rivier ziet. En als Rotterdammer weet je niet beter of die watertaxi’s varen al sinds mensenheugenis hier op de Nieuwe Maas. Wat zo knap is aan het ontwerp van de bootjes, is dat ze al iconisch waren vanaf de eerste dag dat ze op het water verschenen. Met het ontwerp van de zuilen wilden we hetzelfde. Iets maken waarvan iedereen denkt dat het er altijd al geweest is.

‘Behalve dat ze functioneel zijn, voegen de zuilen ook veel toe aan de manier waarop we Rotterdam beleven. Het krachtige ledlicht versterkt niet alleen het veiligsheidsgevoel, maar ze verlenen de stad ook sfeer. Als zodanig passen ze goed in het streven van het bestuur om de stad veel toegankelijker te maken voor wandelaars en reizigers in het openbaar vervoer. Ook als je niet met de watertaxi hoeft, zijn de haltepalen er om gezien te worden. Over die meerwaarde is door Watertaxi Rotterdam en ons lang nagedacht. We wilden niet met nog meer rommel op de kades voor de dag komen, en het feeërieke effect mocht zeker een rol spelen.’

Positieve reacties

Jan: ‘Uiteraard hanteert de gemeente Rotterdam een eigen beleid als het gaat om het inrichten van de ruimte in de stad. Je mag niet zomaar wat neerzetten. Maar ons eigen ontwerp dat we voor de zuilen indienden, werd meteen goedgekeurd. Heel bijzonder.’

Jos: ‘Ik denk dat Watertaxi Rotterdam er het voortouw mee heeft genomen voor de verdere structurering van visuele informatie in de stad. Het kan in dat opzicht nog allemaal wel een stuk eenduidiger. Dezelfde positieve reacties krijgen we nu op de wachtvoorzieningen die we voor een aantal halteplaatsen van de watertaxi aan het ontwerpen zijn.’

Jan: ‘Wanneer die er komen? Ik schat zelf dat we nu halverwege zijn in dat proces. Maar misschien dat de eerste ook al binnenkort bij de haltes zouden kunnen worden geplaatst. Zo werkt het ook weer voor Watertaxi Rotterdam: er wordt lang nagedacht over wat het bedrijf aan het mobiliteitsnetwerk van de stad kan toevoegen, maar als een plan goed is dan gaan ook meteen de handen uit de mouwen.’

Halte 34, Van der Takstraat

Halte 80, Dockworks (Waalhaven)